**部分 中国外来入侵物种概述
一、中国外来入侵植物的组成与分布 3
二、主要的入侵原因及途径 3
三、外来入侵植物的主要危害 4
四、外来入侵物种的防控措施 6
五、外来入侵植物管控对策与建议 9
第二部分 各论
1.满江红科Azollaceae 12
细叶满江红 Azolla filiculoides Lam. 12
2.桑科 Moraceae 14
大麻 Cannabis sativa L. 14
3.荨麻科 Urticaceae 16
小叶冷水花 Pilea microphylla (L.) Liebm. 16
4.紫茉莉科 Nyctaginaceae 18
紫茉莉 Mirabilis jalapa L. 18
5.马齿苋科 Portulacaceae 20
毛马齿苋 Portulaca pilosa L. 20
土人参 Talinum paniculatum (Jacq.) Gaertn. 22
6.落葵科 Basellaceae 24
落葵薯 Anredera cordifolia (Ten.) Steenis 24
落葵 Basella alba L. 26
7.石竹科 Caryophyllaceae 28
麦仙翁 Agrostemma githago L. 28
无瓣繁缕 Stellaria pallida (Dumort.) Piré 30
8.藜科 Chenopodiaceae 32
灰绿藜 Chenopodium glaucum L. 32
杂配藜 Chenopodium hybridum L. 34
铺地藜 Dysphania pumilio (R. Br.) Mosyakin & Clemants 36
土荆芥 Dysphania ambrosioides (L.) Mosyakin et Clemants 38
9.苋科 Amaranthaceae 40
华莲子草 Alternanthera paronychioides A. St.-Hil. 40
空心莲子草Alternanthera philoxeroides (Mart.) Griseb. 42
刺花莲子草 Alternanthera pungens Kunth 44
白苋 Amaranthus albus L. 46
北美苋 Amaranthus blitoides S. Watson 48
凹头苋 Amaranthus blitum L. 50
尾穗苋 Amaranthus caudatus L. 52
老鸦谷 Amaranthus cruentus L. 54
假刺苋 Amaranthus dubius Mart. ex Thell. 56
绿穗苋 Amaranthus hybridus L. 58
千穗谷 Amaranthus hypochondriacus L. 60
苋 Amaranthus tricolor L. 62
合被苋 Amaranthus polygonoides L. 64
鲍氏苋 Amaranthus powellii S.Watson 66
反枝苋 Amaranthus retroflexus L. 68
皱果苋 Amaranthus viridis L. 70
刺苋Amaranthus spinosus L. 72
菱叶苋Amaranthus standleyanus Parodi ex Covas 74
长芒苋 Amaranthus palmeri S. Watson 76
西部苋 Amaranthus rudis J. D. Sauer 78
糙果苋 Amaranthus tuberculatus (Moq.) J. D. Sauer 80
瓦氏苋 Amaranthus watsonii Standl. 82
青葙 Celosia argentea L. 84
长序苋 Digera muricata (L.) Mart. 86
银花苋 Gomphrena celosioides Mart. 88
千日红 Gomphrena globosa L. 90
10.仙人掌科 Cactaceae 92
量天尺 Hylocereus undatus (Haw.) Britton & Rose 92
梨果仙人掌 Opuntia ficus-indica (L.) Mill. 94
单刺仙人掌 Opuntia monacantha (Willd.) Haw. 96
仙人掌 Opuntia stricta var.dillenii (Ker Gawl.) L. D. Benson 98
木麒麟 Pereskia aculeata Mill. 100
11.毛茛科 Ranunculaceae 102
刺果毛茛 Ranunculus muricatus L. 102
12.睡莲科 Nymphaeaceae 104
水盾草 Cabomba caroliniana A. Gray 104
草胡椒 Peperomia pellucida (L.) Kunth 106
14.罂粟科 Papaveraceae 108
蓟罂粟 Argemone mexicana L. 108
15.白花菜科 Cleomaceae 110
皱子白花菜 Cleome rutidosperma DC. 110
臭矢菜 Cleome viscosa L. 112
16.十字花科 Brassicaceae 114
臭荠 Coronopus didymus (L.) Sm. 114
密花独行菜 Lepidium densiflorum Schrad. 116
北美独行菜 Lepidium virginicum L. 117
豆瓣菜 Nasturtium officinale W. T. Aiton 118
17.木樨草科 Resedaceae 120
黄木樨草 Reseda lutea L. 120
18.景天科 Crassulaceae 122
落地生根 Bryophyllum pinnatum (Lam.) Oken 122
19.豆科 Fabaceae 124
银荆 Acacia dealbata Link 124
金合欢 Acacia farnesiana (L.) Willd. 126
刺轴含羞草 Mimosa pigra L. 128
光荚含羞草Mimosa bimucronata (DC.) Kuntze 130
巴西含羞草 Mimosa diplotricha C. Wright 132
含羞草 Mimosa pudica L. 134
毛荚决明 Cassia hirsuta (L.) H. S. Irwin & Barneby 136
含羞草决明 Chamaecrista mimosoides (L.) Greene 138
钝叶决明 Senna obtusifolia L. 140
翅荚决明 Senna alata (L.) Roxb. 142
望江南 Senna occidentalis (L.) Link 144
敏感合萌 Aeschynomene americana L. 146
紫穗槐 Amorpha fruticosa L. 148
蝶豆 Clitoria ternatea L. 150
南美山蚂蝗 Desmodium tortuosum (Sw.) DC. 152
银合欢 Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit 154
紫花大翼豆 Macroptilium atropurpureum (DC.) Urb. 156
大翼豆 Macroptilium lathyroides (L.) Urb. 158
南苜蓿 Medicago polymorpha L. 160
紫苜蓿 Medicago sativa L. 162
白花草木樨 Melilotus albus Medik. 164
印度草木樨 Melilotus indicus (L.) All. 166
刺槐 Robinia pseudoacacia L. 168
刺田菁 Sesbania bispinosa (Jacq.) W. Wight 170
印度田菁 Sesbania sesban (L.) Merr. 172
杂种车轴草 Trifolium hybridum L. 174
绛车轴草 Trifolium incarnatum L. 176
红车轴草 Trifolium pratense L. 177
白车轴草 Trifolium repens L. 178
荆豆 Ulex europaeus L. 180
20.酢浆草科 Oxalidaceae 181
紫心酢浆草 Oxalis articulata Savigny 181
红花酢浆草 Oxalis corymbosa DC. 182
宽叶酢浆草 Oxalis latifolia Kunth 184
21.牻牛儿苗科 Geraniaceae 186
野老鹳草 Geranium carolinianum L. 186
22.大戟科 Euphorbiaceae 188
头序巴豆 Croton capitatus Michx. 188
硬毛巴豆 Croton hirtus L'Hér. 190
密毛巴豆Croton lindheimeri (Engelm. & A. Gray) Alph. Wood 192
猩猩草 Euphorbia cyathophora Murray 194
齿裂大戟 Euphorbia dentata Michx. 196
白苞猩猩草 Euphorbia heterophylla L. 198
飞扬草 Euphorbia hirta L. 200
紫斑大戟 Euphorbia hyssopifolia L. 202
斑地锦 Euphorbia maculata L. 203
大地锦 Euphorbia nutans Lag. 205
南欧大戟 Euphorbia peplus L. 206
匍匐大戟 Euphorbia prostrata Aiton 208
麻风树 Jatropha curcas L. 210
23.杜英科 Elaeocarpaceae 212
火炬树 Rhus typhina L. 212
蓖麻 Ricinus communis L. 214
24.锦葵科 Malvaceae 216
文定果 Muntingia calabura L. 216
苘麻 Abutilon theophrasti Medik. 218
胡氏苘麻 Abutilon hulseanum (Torr. & A. Gray) Torr. ex A. Gray 220
泡果苘 Herissantia crispa (L.) Brizicky 222
野西瓜苗 Hibiscus trionum L. 224
赛葵 Malvastrum coromandelianum (L.) Garcke 226
刺黄花稔 Sida spinosa L. 228
25.梧桐科 Sterculiaceae 230
蛇婆子 Waltheria indica L. 230
26.西番莲科 Passifloraceae 232
龙珠果 Passiflora foetida L. 232
27.商陆科 Phytolaccaceae 234
垂序商陆 Phytolacca americana L. 234
28.葫芦科 Cucurbitaceae 236
刺果瓜 Sicyos angulatus L. 236
29.千屈菜科 Lythraceae 238
香膏萼距花 Cuphea carthagenensis (Jacq.) J. F. Macbr. 238
30.海桑科 Sonneratiaceae 240
无瓣海桑 Sonneratia apetala Buch.-Ham 240
31.柳叶菜科 Onagraceae 242
山桃草 Gaura lindheimeri Engelm. & A. Gray 242
小花山桃草 Gaura parviflora Douglas ex Lehm. 244
细果草龙 Ludwigia leptocarpa (Nutt.) H. Hara 246
月见草 Oenothera biennis L. 248
黄花月见草 Oenothera glazioviana Micheli 250
裂叶月见草 Oenothera laciniata Hill 252
粉花月见草 Oenothera rosea L'Hér. ex Aiton 254
32.小二仙草科 Haloragaceae 256
粉绿狐尾藻 Myriophyllum aquaticum (Vell.) Verdc. 256
33.伞形科 Apiaceae 258
细叶旱芹 Cyclospermum leptophyllum (Pers.) Sprague ex Britton & P. Wilson 258
野胡萝卜 Daucus carota L. 260
刺芹 Eryngium foetidum L. 262
34.萝藦科 Asclepiadaceae 264
马利筋 Asclepias curassavica L. 264
35.茜草科 Rubiaceae 266
盖裂果 Mitracarpus hirtus (L.) DC. 266
巴西墨苜蓿 Richardia brasiliensis Gomes 267
墨苜蓿 Richardia scabra L. 268
阔叶丰花草 Spermacoce alata Aubl. 270
36.旋花科 Convolvulaceae 272
原野菟丝子 Cuscuta campestris Yunck. 272
月光花 Ipomoea alba L. 274
五爪金龙 Ipomoea cairica (L.) Sweet 276
裂叶牵牛 Ipomoea hederacea Jacq. 278
瘤梗甘薯 Ipomoea lacunosa L. 280
牵牛 Ipomoea nil (L.) Roth 282
圆叶牵牛 Ipomoea purpurea (L.) Roth 284
三裂叶薯 Ipomoea triloba L. 286
苞叶小牵牛 Jacquemontia tamnifolia (L.) Griseb. 288
茑萝 Ipomoea quamoclit L. 290
37.马鞭草科 Verbenaceae 292
假连翘Duranta erecta L. 292
马缨丹 Lantana camara L. 294
蔓马缨丹 Lantana montevidensis (Spreng.) Briq. 296
假马鞭Stachytarpheta jamaicensis (L.) Vahl 298
38.唇形科 Lamiaceae 300
短柄吊球草 Hyptis brevipes Poit. 300
吊球草 Hyptis rhomboidea M. Martens & Galeotti 302
山香 Hyptis suaveolens (L.) Poit. 303
39.茄科 Solanaceae 305
颠茄 Atropa belladonna L. 305
毛曼陀罗 Datura innoxia Mill. 306
洋金花 Datura metel L. 308
曼陀罗 Datura stramonium L. 310
假酸浆 Nicandra physalodes (L.) Gaertn. 312
苦蘵 Physalis angulata L. 314
棱萼酸浆 Physalis cordata Mill. 316
小酸浆 Physalis minima L. 317
灯笼果 Physalis peruviana L. 318
费城酸浆 Physalis philadelphica Lam. 320
毛酸浆 Physalis pubescens L. 322
毛果茄 324
牛茄子 Solanum capsicoides All. 326
北美刺龙葵 Solanum carolinense L. 328
银毛龙葵 Solanum elaeagnifolium Cav. 330
假烟叶树 Solanum erianthum D. Don 332
少花龙葵 Solanum americanum Mill. 334
珊瑚樱 Solanum pseudocapsicum L. 336
刺萼龙葵 Solanum rostratum Dunal 337
腺龙葵 Solanum sarachoides Sendtn. 339
蒜芥茄 Solanum sisymbriifolium Lam. 340
水茄 Solanum torvum Sw. 342
40.玄参科 Scrophulariaceae 344
黄花假马齿 Mecardonia procumbens (Mill.) Small 344
蔓柳穿鱼Cymbalaria muralis G. Gaertn. B. Mey. & Scherb. 346
野甘草 Scoparia dulcis L. 348
轮叶离药草 Stemodia verticillata Minod 350
直立婆婆纳 Veronica arvensis L. 352
阿拉伯婆婆纳 Veronica persica Poir. 354
婆婆纳 Veronica polita Fr. 356
41.紫葳科 Bignoniaceae 358
猫爪藤 Macfadyena unguis-cati (L.) A. H. Gentry 358
42.爵床科 Acanthaceae 360
翼叶山牵牛 Thunbergia alata Bojer ex Sims 360
43.车前科 Plantaginaceae 362
北美车前 Plantago virginica L. 362
44.菊科 Asteraceae 364
刺苞果 Acanthospermum hispidum DC. 364
紫茎泽兰 Ageratina adenophora (Spreng.) R. M. King & H. Rob. 366
藿香蓟 Ageratum conyzoides L. 368
熊耳草 Ageratum houstonianum Mill. 370
豚草 Ambrosia artemisiifolia L. 372
多年生豚草 Ambrosia psilostachya DC. 374
三裂叶豚草 Ambrosia trifida L. 376
田春黄菊 Anthemis arvensis L. 378
春黄菊 Anthemis tinctoria L. 379
钻形紫菀Aster subulatus Michx. 380
白花鬼针草 Bidens alba (L.) DC. 382
婆婆针 Bidens bipinnata L. 384
大狼杷草 Bidens frondosa L. 386
三叶鬼针草 Bidens pilosa L. 388
紫花松果菊 Brauneria purpurea (L.) Britt. 390
矢车菊 Centaurea cyanus L. 392
飞机草 Chromolaena odorata (L.) R. M. King & H. Rob. 394
香丝草 Conyza bonariensis (L.) Cronquist 396
小蓬草 Conyza canadensis (L.) Cronquist 398
苏门白酒草 Conyza sumatrensis (Retz.) E. Walker 400
大花金鸡菊 Coreopsis grandiflora Hogg ex Sweet 402
剑叶金鸡菊 Coreopsis lanceolata L. 404
两色金鸡菊 Coreopsis tinctoria Nutt. 406
秋英 Cosmos bipinnatus Cav. 408
野茼蒿 Crassocephalum crepidioides (Benth.) S. Moore 410
蓝花野茼蒿Crassocephalum rubens (B. Juss. ex Jacq.) S. Moore 412
一年蓬 Erigeron annuus (L.) Pers. 413
春飞蓬Erigeron philadelphicus L. 415
黄顶菊Flaveria bidentis (L.) Kuntze 417
宿根天人菊 Gaillardia aristata Pursh. 418
天人菊Gaillardia pulchella Foug. 419
牛膝菊 Galinsoga parviflora Cav. 420
粗毛牛膝菊Galinsoga quadriradiata Ruiz & Pav. 422
裸冠菊Gymnocoronis spilanthoides (D. Don ex Hook. & Arn.) DC. 424
堆心菊Helenium autumnale L. 426
弯曲堆心菊Helenium flexuosum Raf. 427
菊芋Helianthus tuberosus L. 428
毒莴苣Lactuca serriola L. 430
糙毛狮齿菊Leontodon hispidus L. 432
薇甘菊Mikania micrantha Kunth 434
银胶菊 Parthenium hysterophorus L. 436
假臭草Praxelis clematidea R. M. King & H. Rob. 438
假地胆草 Pseudelephantopus spicatus (B. Juss. ex Aubl.) C. F. Baker 440
欧洲千里光 Senecio vulgaris L. 442
串叶松香草Silphium perfoliatum L. 444
水飞蓟 Silybum marianum (L.) Gaertn. 446
加拿大一枝黄花 Solidago canadensis L. 448
三裂蟛蜞菊 Sphagneticola trilobata (L.) Pruski 450
金腰箭Synedrella nodiflora (L.) Gaertn. 452
印加孔雀草 Tagetes minuta L. 455
孔雀草 Tagetes patula L. 457
肿柄菊Tithonia diversifolia (Hemsl.) A. Gray 458
羽芒菊Tridax procumbens L. 460
北美苍耳Xanthium chinense Mill. 462
意大利苍耳Xanthium italicum Moretti. 464
刺苍耳Xanthium spinosum L. 466
柱果苍耳Xanthium cylindricum Millsp. & Sherff 468
多花百日菊Zinnia peruviana (L.) L. 469
45.石蒜科 Amaryllidaceae 470
葱莲Zephyranthes candida (Lindl.) Herb. 470
韭莲Zephyranthes carinata Herb. 472
46.雨久花科 Pontederiaceae 474
凤眼蓝 Eichhornia crassipes (Mart.) Solms 474
47.禾本科 Poaceae 476
节节麦Aegilops tauschii Coss. 476
野燕麦Avena fatua L. 477
地毯草Axonopus compressus (Sw.) P. Beauv. 479
扁穗雀麦Bromus catharticus Vahl 481
野牛草Buchloe dactyloides (Nutt.) Engelm. 483
蒺藜草Cenchrus echinatus L. 484
少花蒺藜草Cenchrus incertus M. A. Curtis 486
长刺蒺藜草Cenchrus longispinus (Hack.) Fernald 488
香根草Chrysopogon zizanioides (L.) Roberty 489
芒颖大麦Hordeum jubatum L. 490
多花黑麦草Lolium multiflorum Lam. 492
黑麦草Lolium perenne L. 494
毒麦Lolium temulentum L. 496
红毛草Melinis repens (Willd.) Zizka 498
毛花雀稗Paspalum dilatatum Poir. 501
象草Pennisetum purpureum Schumach. 502
假高粱Sorghum halepense (L.) Pers. 504
互花米草Spartina alterniflora Loisel. 506
大米草Spartina anglica C. E. Hubb. 507
48.天南星科 Araceae 508
大薸 Pistia stratiotes L. 508
49.莎草科 Cyperaceae 510
风车草Cyperus alternifolius L. 510
参考文献 512
索引 515
展开全部
作者简介
于胜祥,男,1977年生,博士,中国科学院植物研究所副研究员,硕士生导师。主要从事植物分类学、植物地理学及外来入侵植物分布格局与风险评估方面的研究。在植物分类学研究中聚焦予凤仙花科、蔷薇科和绣球花科植物的分类修订与系统发育等;植物地理学研究着眼于生物多样性关键区域的地理分布格局、时空演化以及生物多样保护等;外来入侵植物方面的研究主要涉及外来入侵植物调查、分布格局、风险评估及入侵机制等。先后获得国家自然科学基金委面上项目(2项)、中国科学院经典分类青年人才项目、国家重大科技专项子课题“海河流域水生入侵生物调查”,中国科学院战略性先导科技专项(A类)专题等多项课题。发表论文50余篇,其相关论文发表在Cladistics, Perspectives in Plant Ecology Evolution and Systematics, Global Ecology and Conservation, Plant Systematics and Evolution,Botanical Studies等刊物上;编写著作10余部,其中主编5部。目前担任Systematic Botany副主编(2016-2020年),中华人民共和国濒危物种科学委员会协审专家等。